Đình An Quí-Cộng Hiền-Vĩnh Bảo

friend_kute

friendkute
Đình An Quí

Đình An Quí là di tích kiến trúc nghệ thuật nằm ở xã Cộng Hiền, huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng. Người dân nơi đây coi ngôi đình là một tài sản vô giá, là niềm tự hào bởi sự độc đáo hiếm thấy do chính dân làng An Quí xưa xây dựng nên. Năm 1991, đình An Quí được Bộ Văn hoá thông tin công nhận là một di sản văn hoá cấp Nhà nước, có giá trị nghệ thuật cần được bảo tồn và phát huy tác dụng.

Theo dòng chữ Hán khắc nổi trên câu đầu toà tiền đường 'Bảo Đại Tân Tị niên tạo', đình An Quí được xây dựng vào thời Nguyễn năm 1941 đời vua Bảo Đại. Tuy nhiên, đây là một di tích rất nổi tiếng ở Hải Phòng bởi trình độ kiến trúc nghệ thuật đã đạt đến đỉnh cao của sự hoà nhập giữa nghệ thuật điêu khắc gỗ và chạm khắc đá truyền thống.

Đình An Quí là nơi tôn thờ một nhân vật lịch sử vĩ đại của dân tộc ta ở thế kỷ XIII Hưng Đạo đại vương Trần Quốc Tuấn. Xuất phát từ nhiều lý do khác nhau, người dân nơi đây đã tôn thờ ông, suy tôn ông làm thành hoàng làng với tư cách là chủ nhân của vùng đất này. Đình An Quí là công trình kiến trúc đồ sộ còn khá nguyên vẹn kể từ ngày khởi dựng đến nay. Đình quay hướng đông nam có bố cục hình chữ công (hay còn gọi là nội công ngoại quốc) gồm 5 gian tiền đường, 3 gian ống muỗng, 3 gian hậu cung. Lối kiến trúc này phản ánh sự thay đổi trong chức năng thờ tự vào thời điểm đình được xây dựng (1941). Đời sống tâm linh đã tác động và chi phối ý tưởng hình thành kiến trúc đình. Điều này đã minh chứng khi thấy ngoài việc thờ Trần Hưng Đạo, thành hoàng làng, trong hậu cung còn có sự xuất hiện của 6 vị hậu thần được thờ tự ở hai toà ống muỗng. Họ được coi là ông tổ của 6 dòng họ đầu tiên khai sáng, lập nghiệp ở vùng đất này.



Toà tiền đường của đình An Quí là nơi tập trung của trí tuệ và tài hoa nghệ thuật của người thợ xưa. Ở đây không chỉ có kiến trúc điêu khắc gỗ mà còn cả chất liệu đá hoà quyện tạo nên một bức tranh nghệ thuật viên mãn. Trên mái toà tiền đường lợp ngói mũi hài nhỏ, có đắp 4 đầu đao cong vút theo mô típ rồng chầu phượng múa bay bổng, cổ kính và tao nhã. Dưới nền, suốt năm gian tiền đường, xà ngưỡng được làm bằng đá xanh liền khối. Mặt ngoài chạm nổi đề tài tứ quí: tùng, cúc, trúc, mai và các con thú như hươu, gà trống, thỏ, ngựa, chim trong các vũ điệu nhảy múa.

Phần kiến trúc gỗ toà tiền đường làm bằng gỗ lim bao gồm các chi tiết như vì xà, cầu đầu, cốn mê, đầu dư, bảy hiên, ván là gió...Đây là những diện tích mà người thợ xưa thường hay sử dụng để thể hiện các đồ án trang trí trên kiến trúc đình làng. Ở các bộ vì toà tiền đường, trên các chi tiết như rường, xà nách, đầu sen, câu đầu đều có chạm nổi hoa lá cách điệu gần như phủ kín. Đáng chú ý nhất của giá trị nghệ thuật điêu khắc là ở các vì cốn mê. Đề tài tứ linh với rồng, phượng được thể hiện theo quan niệm của người xưa như phượng thường múa trên tầng cao, rồng chắc khoẻ ở trung tâm trong tư thế vờn mây. Bên cạnh hình tượng rồng phượng cao quí còn có cả những hình ảnh quen thuộc của làng quê như cau, vịt, chim xen kẽ.

Nâng đỡ toàn bộ mái và khung chịu lực với các vì xà bằng gỗ là hệ thống các cột cái và cột quân được làm hoàn toàn bằng đá xanh liền khối. Cột quân bằng đá đình An Quí có điêu khắc nổi trong các ô có đường viền. Đỉnh cột tạo đấu vuông chạm nổi cánh sen. Trong khung tròn ở đầu và chân cột chạm nổi các đề tài tứ quí như tùng, cúc, trúc, mai, trúc điểu, có cột chạm đề tài tứ linh như phượng hàm thư, rùa, sông thuỷ ba. Rồng cuốn thuỷ và khắc nổi thờ chữ Hán phác thảo. Các cột cái bằng đá có hình trụ tròn ở gian trung tâm gồm 4 cột. Trên thân cột trang trí chạm nổi đề tài tứ linh giống hệt nhau, phía trên là đề án mây cụm khắc 'Phượng hàm thư'. Một thân rồng lớn lượn từ trên xuống cuốn quanh thân cột trong tư thế cuốn thuỷ, cột nước lớn dâng lên từ lớp sóng thuỷ ba nhấp nhô dưới chân cột. Bám theo cột nước là hình cá chép hoá rồng, long mã, rùa mang ống quyển. Trang trí trên cột cái vừa thể hiện đề tài tứ linh vừa như khắc lại quan điểm âm dương để cầu mong sự trường tồn vĩnh cửa cho công trình.

Không giống như những ngôi đình khác ở Hải Phòng, đình An Quý xã Cộng Hiền huyện Vĩnh Bảo là một công trình kiến trúc nghệ thuật đồ sộ nhưng lại mới được xây dựng vào nửa đầu thế kỷ XX. Mặc dù vậy, đây vẫn là một công trình kiến trúc nghệ thuật độc đáo bởi qui mô nghệ thuật trang trí và kỹ thuật xây dựng, đặc biệt là có hệ thống cột bằng đá. Thực sự là công trình rất đặc sắc, đình An Quí như một đoá hoa tươi thắm trong lịch sử mỹ thuật cổ đại Việt Nam hiện nay đang được bảo tồn ở thành phố Hải Phòng.
 

HOANG CUONG

New member
Các bạn lưu ý khi sưu tầm các bài viết về quê hương nên kèm các hình ảnh minh họa như bài gốc (hoặc tự chụp thêm hình).
Nên có ý kiến cá nhân mà mình sưu tầm được, có công Copy - Paste là cũng tốt rồi nhưng nếu có thêm thông tin mà Google chưa có thì càng tốt hơn.

DinhAnQui.jpg


Đình An Quí
 
Sửa lần cuối:
Top