Mình đã đi gần hết các vùng miền trên đất nước Việt nam, khi giới thiệu là người Vĩnh Bảo thì hầu hết mọi người đều biết tới Vĩnh bảo với hai điều:
1. Quê hương của Cụ Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm
2. Thuốc lào Vĩnh bảo. (Đặc sản mà).
Còn nhớ khi bắt đầu vào Đại học năm 1983, có một bạn hỏi mình quê ở đâu? Mình nói người Vĩnh bảo, bạn ấy bảo "Sao không hút Thuốc Lào?" thế là mình phải tập mất mấy tuần mới có khả năng "Tay cầm điếu như Triệu Tử cầm đao, miệng phả khói như Chu Du phóng hỏa". Nhưng bây giờ xa quê, điều kiện công tác không thuận tiện cho việc hút thuốc Lào, thỉnh thoảng về quê (năm đôi ba lần) mới gặp lại cảm giác say thuốc lào thật thú vị làm sao-nhất là điếu buổi sáng, trước khi hút phải chuẩn bị chỗ để đến khi buông điếu thì kềnh ngay ra...
Thuốc Lào Vĩnh Bảo nổi tiéng nhưng ngon nhất là thuốc lào trồng ở khu vực các xã khu dưới (Liên am, Trung Am, Cao Minh,Tam cường, Cổ am, Tam cường, Hòa bình, Vĩnh tiến, Trấn dương) và mỗi làng thuôc các xã này cũng chỉ có một số cánh đồng cho thuốc ngon mà thôi (thuốc loại chua dai thoải mái kéo nhưng khi buông điếu thì ngồi cũng không vững).
Trồng Thuốc lào mang lại hiệu quả kinh tế cao, nhưng đó là loại cây trồng và thu hoạch đòi hỏi nhiều công sức nhất ở Vĩnh bào(?). Nhớ khi còn nhỏ trồng thuốc lào thật vất vả: Đầu tiên là làm đất- đất để ải, dủng vồ đập nhỏ, lên luống rồi đập lại cho tơi mịn. Sau đó bón lót bằng phân Bắc (tốt nhất), phân chuồng ủ mục chứ không dùng phân hóa học như bây giờ. Đến khi trồng cây phải gánh nước tưới ngày hai lần, sáng sớm tinh sương phải bắt sâu ăn lá (vì mặt trời lên sau chui xuống đất khó tìm), rồi phải đánh nhờn bằng cơm nếp nát (không phun thuốc trừ sau như hiện nay).Đến ngày bẻ thuốc phải phân loại, rọc bỏ cuộng xếp lên bó khoanh ủ rồi mới thái (khi này đang đầuhè mùi lá thuốc bốc lên rất khó chịu), thuốc thái song thành đống rối dùng đũa phơi rải đều trên nong nia đem phơi (nhà nào thái thuốc gặp phải trời mưa thì gay to, phải đốt sấy rất vất vả mà sợi thuốc cứ đen xì xì). Sau khi phơi lại phải nấu hồ, đóng bánh, gói lá chuối khô, nilon bọc kỹ đem cất trong chum vại để dành hoặc đem bán. Bây giờ áp dụng tiến bộ khoa học vào sản xuất chắc việc trồng và thu hoạch của bà con quê ta cũng đỡ vất vả nhiều.
Đôi dòng về thuốc lào quê mình của người con đã xa nhà lâu năm, có thể có chi tiết không đầy đủ và chính xác xin mọi người bổ sung thêm và xin được lượng thứ.
Về thuốc lào Tiên lãng cao giá hơn thuốc nào Vĩnh bảo tôi có ý kiến như sau:
Tại làng Yết Tử (?) thuộc huyên Tiên lãng có một khu đất khoảng vài mãu trồng được loại thuốc lào đặc biệt thơm ngon, tục truyền khi xưa dùng để tiến Vua. Loại thuốc lào này thật sự ngon và giá cao gấp nhiều lần thuốc ngon của Vĩnh Bảo (tôi đã từng hút). Ngoài loại thuốc lào kể trên thì thuốc lào Vĩnh Bảo nhiều và ngon hơn các loại khác của Tiên lãng.